Volwassen egopositie_Betty van Wijngaarden_Foto Erik Kottier

Pamper jij plat of stuur jij scherp aan? – TA en Ouder-egoposities

Sinds ik schreef dat ik fan ben van transactionele analyse (TA) in werk en privé krijg ik geregeld reacties van andere TA-fans. Maar voor wie er nog weinig over weet, vertel ik deze keer graag meer over de Ouder-egoposities.

Haat-liefde?

Als iemand héél streng tegen mij praat, is mijn eerste reactie om als een klein kind in elkaar te duiken. Het voelt dan alsof ik onder de blik van de ander krimp tot kabouter-Plop-kleinheid. Wanneer iemand mij prijst voor mijn inspanningen, mijn vrolijke natuur of positieve inbreng, ga ik gloeien van trots en jubelt de innerlijke diva in mijn borstkas. Twee heel verschillende effecten die Ouder-egoposities van een ander (op mij) kunnen hebben. 

Pamperen of over de grens?

Als mensen reageren vanuit de Ouder-egopositie kan dat heel zorgzaam voelen (Voedende Ouder genaamd). Je kent het vast wel: jij komt op visite en de ander springt gelijk op om voor jou koffie of thee te maken. Of heb je ergens trek in, ik heb ook taart hoor? Mensen kunnen ook in die zorgende rol doorschieten en anderen helemaal plat pamperen. Wat dan best ergerlijk kan worden… Huisgenoot die zegt: ‘Betty, je huissleutels zitten al in je tas hoor!’ Hûh, vroeg ik dat dan? Of bijrijder in die in de auto roept: ‘Kijk uit, het licht is op rood!’ als ik rijd. ‘Doe ff normaal’, grom ik dan. ‘Ik rij al bijna 30 jaar auto hoor.’

De boel regelen

De Ouder-egopositie heeft ook een structurerend vermogen. Denk maar aan een opdrachtgever die de tijdsplanning van een project bewaakt (en jou achter de vodden zit). Dit heet de Structurende Ouder. Heel handig om de boel te regelen in het leven. Die Structurerende Ouder kan ook een beetje doorschieten en heel (ver)oordelend worden. Zoals je partner die zegt: ‘Het is ook altijd hetzelfde met jou, wéér je sleutels kwijt. Leg ze dan ook op een vaste plek. Zoek het nu maar lekker uit, ik ben je moeder niet!’

“Maar Betty, moeten we de irritante kantjes van de Voedende Ouder en Structurerende Ouder dan willen polijsten?”

Nu ben ik een TA-professional in ontwikkeling (2e jaar afgerond van 3-jarige PGPO-opleiding bij de TA academie). Ik zou zeggen: niet per se. Het gaat namelijk niet om ‘goed’ of ‘fout’, maar om effectief en ineffectief. Zo herinner ik me een opdrachtgever die ik behoorlijk kritisch vond op mijn schrijfwerk. Maar áls ik dan een compliment kreeg, wist ik dat ik het echt goed had gedaan. Ik heb enorm veel ván en dóór haar geleerd.

Kiezen

Maar wanneer het effect van de Ouder (Voedend of Structurerend) ineffectief is, is het goed om te weten dat je opties hebt om gedrag en communicatie aan te passen. Bijv. toen ikzelf een aansturende rol had en mijn collega behoorlijk nerveus werd van mijn ‘hoge lat’. Dat was niet effectief, hij voelde zich de hele tijd opgejaagd door mij. Ik heb toen bewust mijn Voedende Ouder wakker geschud en ingezet.

FOTO: Erik Kottier (c)

Volwassen egopositie-TA-transactionele analyse

Kan jij jouw ‘oordeel’ uitstellen? – TA en de Volwassen-egopositie

Okee, ik ben fan van transactionele analyse (TA) in mijn coachings, maar eigenlijk in mijn hele leven, schreef ik eerder. Voor de nieuwsgierige types onder ons vertel ik graag wat meer over TA . TA gaat ervanuit dat mensen vanuit verschillende egoposities kunnen reageren, namelijk vanuit de Ouder-egopositie, vanuit de Volwassen-egopositie en vanuit de Kind-egopositie. Nu reageren we niet uit slechts één van die posities, zo simpel zijn mensen niet, we schakelen heel snel daartussen. Maar we kunnen wel zo onze voorkeurs-egoposities hebben.

Wikken, wegen en feiten

De Volwassen-egopositie is een heel mooie basis om je leven in het hier en nu te kunnen leiden. Dat betekent niet dat je alleen maar Volwassen “moet” zijn – oftewel in het nu leven, reageren op wat er nu gebeurt, je beslissingen nu nemen. Zo zitten mensen niet in elkaar. Maar het is wel de egopositie die ons helpt om vragen te stellen aan een ander als we niet begrijpen wat zij of hij bedoelt, of waarom een ander doet wat ie doet. Het is een ‘mentale’ houding waarbij we informatie kunnen verzamelen en ons oordeel kunnen uitstellen. En waarbij we op feiten gebaseerde afwegingen en keuzes kunnen maken. Een goed ontwikkelde Volwassen-egopositie helpt om effectief samen te werken en om effectief met anderen te communiceren.

‘Maar Betty, mag je dan alleen maar vanuit je Volwassen-egopositie reageren? Want die klinkt zo lekker redelijk…’

Nu ben ik een TA-professional in ontwikkeling (2e jaar van de driejarige PGPO-opleiding bij de TA-Academie in Zeist). Ik zou zeggen: dan wordt de wereld wel oersaai… Voorspelbaarheid kan prettig zijn, maar niet voortdurend. Bij de verschillende egoposities gaat het niet om ‘goed’ of ‘fout’, maar om effectief en ineffectief. En om het besef dat je altijd opties hebt om je gedrag en communicatie aan te passen.

Happy

Eerlijk is eerlijk, soms vind ik het heerlijk om ineffectief te stuiteren en flauwe grapjes te maken. En dan mag die redelijke Volwassene in mij even opzouten. Gewoon, omdat het kind in mij daar happy van wordt…

En hoe is dat bij jou?

Foto: Erik Kottier (c) 

 

vraag

De vraag achter de vraag

De coachingsvragen waarmee zzp’ers en ondernemers bij mij in coaching komen, kunnen heel divers zijn. En de vraag die mensen aanvankelijk stellen, is niet altijd de ‘echte’ vraag.

Lukt niet…

Veel vragen zijn praktisch van aard: “Hoe doe ik dit, hoe regel ik mijn toko goed, hoe kom ik in actie?” Vaak blijken ze daar al best veel over te hebben nagedacht. En van hun omgeving krijgen ze dan bijvoorbeeld het advies: “Joh, dat kan jij toch prima! Doe niet zo moeilijk en begin gewóón!” Prima advies. Behalve dan dat het tóch niet lukt om in actie te komen. En dat voelt stiekem best een beetje stom.

Herkenbaar?

Loop jij daar nou ook tegen aan? Weet dan dat je niet de enige bent die daarmee worstelt! En dat het helemaal niet raar is! De startvraag is namelijk lang niet altijd waar het écht om blijkt te gaan. De startvraag lijkt misschien heel concreet (waarom kom ik niet in actie), maar ‘in de onderlaag’ speelt er mogelijk iets heel anders.

Wat zit erachter

Als we dan een tijdje praten, komen we er bijvoorbeeld achter dat enorme bescheidenheid hen in de weg zit. Of hun eigen ‘kritische stemmetjes’ die steeds vertellen: “Het is niet goed wat je doet, dat kan jij helemaal niet.” Of ‘deep down’ zijn ze bang voor afwijzing en vervelende reacties als ze in actie komen en zich zichtbaar maken als ondernemer.

Zoeken naar de vraag

De zoektocht om helderheid te krijgen over de vraag achter de vraag is onderdeel van de coaching. Want door die zoektocht kom je een laagje dieper, en ontdek je waar het voor jou werkelijk om draait. Zodat je er daarna stap voor stap mee aan de slag kunt.

 

Foto: Pixabay

Betty van Wijngaarden

Hoe ‘perfect’ moeten mijn social media-posts zijn als ondernemer?

‘Kan ik het niveau van mijn eerste social media-posts wel volhouden? Voor mij was dat echt een “dingetje”‘, vertelt een ondernemer me. ‘Je zet jezelf neer, en mensen hebben daar dan een beeld van. En kan ik wel aan dat beeld blijven voldoen? Dus postte ik in het begin heel weinig. Het moest eerst perfect zijn.’

Herkenbaar?

Heb jij dat nou ook? Weet dan dat je zéker niet de enige bent die hiermee zit! Dit hoor ik namelijk met enige regelmaat van ondernemers die ik spreek. Best jammer als potentiële klanten je daardoor niet vinden.

Perfectie of klik?

Zelf vind ik het geruststellend om te weten dat mensen vooral klant bij jou worden omdat ze je prettig, no-nonsense, lekker rustig, heerlijk druk, humoristisch of vooral duidelijk vinden. Oftewel: omdat ze een klik met je hebben. Ongeveer eenderde van de mensen vindt jou spontaan leuk, eenderde is neutraal tegenover je, en eenderde vindt jou, euh…, niet leuk (Kweethet, ónbegrijpelijk ;-)).

Je kunt jezelf heel perfect gaan vóórdoen. Dan veranderen de mensen die jou leuk vinden, maar de percentages blijven ongeveer gelijk.

 

Jezelf zijn

Blijf dan toch maar liever jezelf, ook in je social media-posts. Want dan trek je ook de mensen aan bij wie jíj́ je fijn voelt. En dat houd je uiteindelijk het langste vol.

introverte ondernemer

Hoe kan ik mezelf als introverte, creatief denkende ondernemer wél authentiek laten zien?

Je vraagt je af of je als zzp’er nu écht zichtbaar moet zijn. Zichtbaarheid lijkt inmiddels wel een doel op zich, denk je weleens. En trouwens, wat zou je dan zo nodig “zichtbaar” moeten maken voor potentiële klanten? Hoe geweldig je bent? Een ‘rising star’ onder de ondernemers? Dat past niet zo bij jou. Maar wat kan je dan wél over jezelf vertellen? Je kunt het niet zo goed bedenken, merk je.

Herkenbaar?

Herken je dit ook? Dan zou je wel eens een introverte, creatief denkende ondernemer kunnen zijn.

Er is online best veel aandacht voor zichtbaarheid, bijvoorbeeld via challenges, webinars, of e-learnings. Begrijpelijk dat je dan weleens denkt dat jij dat óók moet doen, en ook nog op díe manier. Maar heel extravert (on- of offline) zichtbaar zijn kan juíst voor introverte, creatief denkende ondernemers heel ‘onecht’ voelen, en niet-authentiek. Waardoor je jezelf, jouw bedrijf, je diensten en/of producten uiteindelijk maar helemáál niet zichtbaar maakt.

En dat zou jammer zijn.

Want juist creatief denkende ondernemers hebben iets heel authentieks bij te dragen aan deze wereld, zowel met hun bedrijf als privé. Een eigen geluid, een eigen manier van kijken, een eigen product of dienst, op een heel eigen, menselijke manier.

Te bescheiden?

Maar het kan voor een introverte creatieveling juist extra lastig zijn om in z’n uppie duidelijk te krijgen wat er nu zo ‘eigen’ is aan haar of hem. Waar hij of zij in uitblinkt. Soms zit er een filter van bescheidenheid in de weg, waardoor de ondernemer sneller denkt dat dingen niet de moeite waard zijn om over te vertellen. Maar ook de gedachte dat zichtbaarheid samengaat met online geroeptoeter kan behoorlijk hinderen.

Inzoomen op jezelf

Terwijl juist creatief denkende ondernemers er heel erg goed in zijn om hun eigen weg te ‘bedenken’; om een creatieve, authentieke koers uit te stippelen die bij uitstek bij hen past. Een eerste stap kan zijn om, alleen of met een sparringpartner, op zoek te gaan naar die eigen koers. Door in te zoomen op wie jij bent en waar jij goed in bent. Het resultaat van deze zoektocht is wat ik Je Zakelijke Gezicht noem.

Ondernemers die hun Zakelijke Gezicht voor zichzelf helder hebben, kunnen daar ook makkelijker over communiceren. Want nee, zichtbaar zijn ís geen doel op zich. Het doel is juist: jouw potentiële klanten laten weten dát jij er bent, wie je bent en wát je precies aanbiedt, zodat ze je ook daadwerkelijk kunnen vinden.

Fundament om op voort te bouwen

En de manier waarop je dat dan uiteindelijk zichtbaar maakt… Dát is voor creatief denkende introvertelingen (maar ook voor extravertelingen) nou juist maatwerk. Maar met een duidelijk beeld van wie je bent en wat je te bieden hebt, heb je een stevig fundament om op voort te bouwen. Als creatieve denker kom je er dan ook wel uit hoe je dat zichtbaar maakt op manieren die bij jóu passen.

 

Wil jij helder in beeld krijgen wie jij bent, wat jij kunt en wat jij wilt als creatief denkende ondernemer? Zodat je makkelijker kunt kiezen voor manieren van zichtbaar zijn die jij wél bij Je Zakelijke Gezicht vindt passen? Weet dan dat ik je daar graag bij help. Als je wilt kun je daar meer over lezen via www.jezakelijkegezicht.nl

 

Foto: Unsplash/Charles Etoroma

multipotentialite

‘Mag’ ik als zzp’er een alleskunner zijn – want hoe maak ik mezelf dan zichtbaar?

Als creatief denkende zzp’er bied je verschillende diensten aan, aan allerlei soorten klanten. Je krijgt geregeld het goedbedoelde advies om je te specialiseren; om slechts een paar diensten die logisch bij elkaar passen aan te bieden, in plaats van alles te versnipperen. En om je te focussen op een vastomlijnde klantengroep, in plaats van op ‘alles en iedereen’. Je snapt best dat het daardoor makkelijker zou zijn om jezelf zichtbaar – dus vindbaar – te maken voor een bepaalde klantengroep. Want wat bied je nu eigenlijk aan, en voor wie? Maar de gedachte alleen al maakt je díep ongelukkig; je moet er niet aan denken om je hele leven hetzelfde te doen. Afwisseling is juist héérlijk! Je vindt zoveel verschillende dingen interessant! En de samenwerking met de meest uiteenlopende klanten, met verschillende achtergronden, uit diverse branches, maakt jou blij! En eerlijk is eerlijk; je kúnt ook veel dingen goed! En als je het nog niet kan, blijk je in staat om jezelf snel nieuwe dingen eigen te maken om daarmee je klanten te helpen.

Herkenbaar?

Herken je dit bij jezelf? Grote kans dat je dan een multipotentialite bent, oftewel een multi-getalenteerd iemand. De Engelse term multipotentialite slaat op personen met veel interesses en vaardigheden, die het gevoel hebben dat hun leven niet compleet is als zij al die verschillende mogelijkheden en potentie niet kunnen of mogen benutten. Het zijn out of the box-denkers die kruisverbanden en oplossingen zien die andere mensen vaak niet zien. Hun veelzijdigheid, nieuwsgierigheid en brede interesses vormen eigenlijk een enórme kracht.

Niet slechts één passie

Je specialiseren in slechts één beroep, branche of interessegebied is niet voor iedereen geschikt, legt Emilie Wapnick uit over multipotentialites in een filmpje op YouTube. Ze noemt het een mythe dat we allemaal één duidelijke roeping of passie moeten hebben. Want niet iedereen haalt er voldoening uit om al zijn tijd en energie aan slechts één ding te wijden. Deze mythe kan er helaas wel voor zorgen dat een deel van de mensen aan zichzelf gaat twijfelen omdat ze niet in de bestaande kaders passen.

Multipotentialites blinken juist uit

Helaas worden multipotentialites in onze tijd geregeld gezien als zwak, als mensen met gebrek aan focus of tekort aan doorzettingsvermogen. Zij krijgen nogal eens te horen dat ze wispelturig zijn omdat ze hapsnap allerlei verschillende dingen doen (en uitproberen). En dat is jammer, want multipotentialites blinken in een aantal dingen juist enorm uit, zegt Wapnick. Zo kunnen ze heel goed verschillende aandachtsgebieden combineren waardoor ze op vernieuwende ideeën komen. Ook kunnen ze snel en goed iets nieuws leren, want dat doen ze al voortdurend. En ze bezitten een grote wendbaarheid waardoor ze zich snel kunnen aanpassen aan nieuwe situaties. Best handig voor de duurzame inzetbaarheid van ondernemers in een soms snel veranderende economie.

Inspirerende voorbeelden

Een gevoelig voorbeeld van die snelle verandering is de coronapandemie. Een deel van de ondernemers ging op een gegeven moment met verrassende ideeën aan de slag om toch maar te proberen het hoofd boven water te houden en omzet te draaien. Denk aan de horecaondernemer die een SRV-wagen aanschafte om zo zijn waren te verkopen aan al die thuiswerkers in de wijken. Of de trainer met kennis van psychiatrische pathologie die een online training startte voor thuiszittende trainingsacteurs waarin hij ze leerde om levensecht iemand met borderline- of schizofrenieklachten te spelen. Of denk aan de werkloze klantenservicemedewerker die tijdens de eerste golf een eigen bedrijf begon in meubels opknappen. Of denk aan de live-op-locatie trainer die binnen no time onderzocht hoe je effectief online kunt trainen en er – nog tijdens de pandemie – een studieboek voor trainers over publiceerde. De snelle wendbaarheid van deze mensen doet toch minstens vermóeden dat ze multipotentialites zijn.

Maar hoe maak je jezelf als multipotentialite dan zichtbaar?*

Dat is een goede vraag. En daarop bestaat geen one size fits all-antwoord. Het zou in elk geval jammer zijn als multipotentialites zich door goedbedoelde adviezen (tegen hun eigen wens in) laten verleiden tot specialisatie en scherpe focus in klantendoelgroep. Want dat past nu eenmaal niet bij hen. Een eerste stap is goed kijken wie jij bent (als mens en ondernemer) en waar je allemaal goed in bent. Dat kan je alleen doen, maar samen met een ander werkt vaak beter. We hebben namelijk allemaal onze blinde vlekken naar onszelf, waar een ander ons haarscherp op kan wijzen. Al out of the box-denkend en pratend vind je dan soms toch een soort van een afgebakende klantendoelgroep. Alleen nét een beetje anders dan anders. Zoals de cliënt die tijdens een sparsessie concludeerde dat haar klantendoelgroep bestaat uit specialisten. Met haar brede kennis en interesse kan zij die specialisten juist heel goed ‘ontzorgen’. Zodat de specialisten lekker dat ene specialistische ding kunnen doen en zij zich heerlijk kan vastbijten in al die verschillende dingen die daaromheen gedaan moeten worden. Kortom: zij blij en haar klanten ook blij!

 

Wil jij als multipotentialite ondernemer stappen nemen in Je Zakelijke Gezicht laten zien? Weet dan dat ik je hier graag bij help. In het traject Je Zakelijke Gezicht werken we aan een goed beeld krijgen van waar jij goed in bent (ook als dat veel verschillende dingen zijn), waar klanten jou om waarderen, en wat jij belangrijk vindt in het ondernemen. Zodat je helder zichtbaar kunt maken wat jij te bieden hebt, op manieren waar jij je prettig bij voelt. Opdat je meer plezier en voldoening in je werk ervaart en makkelijker leuke klanten en opdrachten naar je toe hengelt. Voor meer info, zie www.jezakelijkegezicht.nl

 

 


* En hoe maakten de ondernemers uit het voorbeeld zich dan eigenlijk zichtbaar?
De horecaman maakte zichzelf zichtbaar doordat hij veel media-aandacht kreeg dankzij zijn ouderwetse SRV-wagen. Eerder bouwde hij zijn restaurant om tot kruidenierszaak, wat ook al de nodige media-aandacht had opgeleverd. De trainer met psychiatrische kennis had al een aardig netwerk en kwam via LinkedIn aan zijn eerste klanten voor de online training voor trainingsacteurs. De werkloze klantenservicemedewerker die meubels ging opknappen, meldde haar overstap op social media en kreeg vrijwel onmiddellijk veel opdrachten (mensen die veel thuiszaten door corona wilden hun interieur maar al te graag laten opknappen). De trainer die een studieboek schreef over online trainen deelde tijdens het hele proces gratis haar ontdekkingen en tips via social media en via haar nieuwsbrief. Toen het boek verscheen, was daar vervolgens onmiddellijk veel interesse voor.


Foto: iStock